Ngày 16 tháng 6 năm 2022, Quốc hội Việt Nam đã ban hành Luật Kinh doanh bảo hiểm mới số 08/2022 /QH15. Có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2023. Ngoại trừ một số yêu cầu có thời hạn chuyển đổi. Chính phủ sẽ ban hành Nghị định. Để thực hiện luật mới này. Dưới đây là những thay đổi chính có thể được các nhà đầu tư quan tâm.
Khả năng áp dụng rõ ràng hơn
Luật mới quy định phạm vi áp dụng rõ ràng, trái ngược với phạm vi rộng của Luật bảo hiểm hiện hành. Cụ thể, các thực thể sau sẽ được điều chỉnh theo luật mới:
(i) Công ty bảo hiểm, công ty tái bảo hiểm, đại lý bảo hiểm, công ty môi giới bảo hiểm, tổ chức và cá nhân. Cung cấp dịch vụ bảo hiểm phụ trợ và tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô.
(ii) Chi nhánh công ty bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài và công ty tái bảo hiểm nước ngoài (“chi nhánh nước ngoài”).
(iii) Văn phòng đại diện của công ty bảo hiểm nước ngoài, công ty tái bảo hiểm nước ngoài, công ty môi giới bảo hiểm nước ngoài, tập đoàn tài chính, bảo hiểm nước ngoài tại Việt Nam.
(iv) Bên mua bảo hiểm, người được bảo hiểm và người thụ hưởng.
(v) Cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
(vi) Các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
Hợp đồng bảo hiểm phải tuân thủ Luật Kinh doanh bảo hiểm, trừ hai trường hợp sau đây các bên có thể quyết định áp dụng tập quán quốc tế đối với hợp đồng bảo hiểm, hợp đồng tái bảo hiểm, hợp đồng môi giới bảo hiểm của mình:
(i) nếu một bên của hợp đồng là một tổ chức nước ngoài; hoặc
(ii) nếu các bên trong hợp đồng là người Việt Nam, nhưng đối tượng được bảo hiểm hoặc việc thực hiện hợp đồng ở ngoài Việt Nam.
Tuy nhiên, nếu kết quả của việc áp dụng các tập quán quốc tế như vậy đối với các hợp đồng bảo hiểm là trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam thì pháp luật Việt Nam sẽ được ưu tiên áp dụng.
Nhà đầu tư nước ngoài được sở hữu 100% cổ phần của công ty bảo hiểm tại Việt Nam
Trước đây , nhà đầu tư nước ngoài được phép sở hữu 100% cổ phần hoặc vốn điều lệ của công ty bảo hiểm và tái bảo hiểm tại Việt Nam. Tuy nhiên, điều kiện này đã được khẳng định rõ ràng theo luật mới, có tham chiếu đến các cam kết của Việt Nam với WTO và các điều ước quốc tế khác.
Quyền lợi được bảo hiểm được xác định rõ ràng
Luật mới đưa ra định nghĩa rõ ràng hơn về quyền lợi có thể bảo hiểm mà chủ hợp đồng phải có (i) tại thời điểm ký kết hợp đồng bảo hiểm (đối với hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe) và (ii) tại thời điểm phát sinh tổn thất (đối với chính sách bảo hiểm tài sản và chính sách bảo hiểm thiệt hại). Đặc biệt,
-
Đối với hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và chính sách bảo hiểm sức khỏe
Bên mua bảo hiểm có quyền lợi được bảo hiểm với những người sau đây:
a) Bản thân bên mua bảo hiểm;
b) Vợ, chồng, cha, mẹ, con của bên mua bảo hiểm;
c) Anh, chị, em ruột hoặc người khác có quan hệ nuôi dưỡng, cấp dưỡng với bên mua bảo hiểm;
d) Người có lợi ích tài chính hoặc quan hệ lao động với bên mua bảo hiểm;
e) Người được bảo hiểm đồng ý bằng văn bản để bên mua bảo hiểm mua bảo hiểm sức khỏe cho mình.
-
Đối với hợp đồng bảo hiểm tài sản và hợp đồng bảo hiểm thiệt hại
Đối với hợp đồng bảo hiểm tài sản, bên mua bảo hiểm có quyền lợi được bảo hiểm khi chủ thể có quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản hoặc quyền chiếm hữu, sử dụng (trường hợp người đó không phải là chủ sở hữu).
Đối với hợp đồng bảo hiểm thiệt hại, bên mua bảo hiểm có quyền lợi được bảo hiểm khi một tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm tài chính hoặc thiệt hại về kinh tế đối với đối tượng được bảo hiểm.
Giới thiệu thuật ngữ mới của “bảo hiểm tạm thời”
Theo luật mới, công ty bảo hiểm được phép cấp bảo hiểm tạm thời cho bên mua bảo hiểm kể từ thời điểm:
(a) Doanh nghiệp bảo hiểm đã nhận được yêu cầu bảo hiểm; và
(b) Bên mua bảo hiểm đã trả phí bảo hiểm ước tính.
Doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm phải thoả thuận về thời hạn, số tiền và điều kiện bảo hiểm tạm thời. Bảo hiểm tạm thời kết thúc sau khi người bảo hiểm chấp nhận hoặc từ chối cung cấp bảo hiểm hoặc theo thỏa thuận khác.
Các dịch vụ phụ trợ cho ngành kinh doanh bảo hiểm
Theo luật mới, các dịch vụ khác liên quan đến ngành kinh doanh bảo hiểm đã được công nhận là một loại hình hoạt động của công ty bảo hiểm và chi nhánh công ty bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài. Chúng bao gồm:
(a) Kinh doanh bảo hiểm, kinh doanh tái bảo hiểm, chuyển nhượng tái bảo hiểm;
(b) Quản lý quỹ và đầu tư vốn từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm;
(c) Cung cấp các dịch vụ bổ trợ bảo hiểm; và
d) Các hoạt động khác liên quan trực tiếp đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
Các loại bảo hiểm mà công ty bảo hiểm được phép cung cấp
Công ty bảo hiểm và chi nhánh của công ty bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài chỉ được phép cung cấp một loại hình bảo hiểm duy nhất, tức là doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ hoặc bảo hiểm sức khỏe, trừ những trường hợp sau:
(a) Các công ty bảo hiểm nhân thọ cung cấp bảo hiểm sức khỏe;
(b) Công ty bảo hiểm phi nhân thọ và chi nhánh của công ty bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài cung cấp các sản phẩm (i) dưới hình thức bảo hiểm sức khỏe có thời hạn từ 1 năm trở xuống và (ii) sản phẩm bảo hiểm rủi ro tử vong có thời hạn 1 năm hoặc ít hơn;
(c) Các công ty bảo hiểm sức khỏe cung cấp các sản phẩm bảo hiểm bảo hiểm rủi ro tử vong với thời hạn từ 1 năm trở xuống.
Nới lỏng điều kiện đầu tư nước ngoài vào công ty bảo hiểm tại Việt Nam
Trước đây, các nhà đầu tư vào một công ty bảo hiểm phải là (i) một công ty bảo hiểm hoặc (ii) một công ty con của một công ty bảo hiểm nước ngoài, chuyên đầu tư ra nước ngoài và được công ty bảo hiểm mẹ nước ngoài ủy quyền góp vốn vào một công ty bảo hiểm. ở Việt Nam.
Theo luật mới, việc đầu tư từ các tập đoàn tài chính và bảo hiểm nước ngoài vào các công ty bảo hiểm hoặc tái bảo hiểm được phép đầu tư, có nghĩa là nhà đầu tư trực tiếp vào doanh nghiệp bảo hiểm tại Việt Nam có thể không phải là công ty bảo hiểm.
Mặc dù luật mới không định nghĩa thuật ngữ “tập đoàn tài chính và bảo hiểm nước ngoài”, nhưng luật mới quy định rằng loại hình bảo hiểm mà công ty dự định đầu tư vào Việt Nam là loại hình mà tập đoàn này trực tiếp thực hiện hoặc có các công ty con thực hiện. Điều này có nghĩa là các tập đoàn tài chính và bảo hiểm nước ngoài có thể đầu tư vào hoạt động kinh doanh bảo hiểm nếu nó hoặc công ty con của nó cung cấp một hoạt động kinh doanh bảo hiểm như vậy.
Giới thiệu tỷ lệ an toàn vốn
Luật mới đưa ra mô hình tỷ lệ an toàn vốn mới để thay thế mô hình tỷ lệ khả năng thanh toán. Theo đó, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm phải thường xuyên duy trì tỷ lệ an toàn vốn giữa vốn thực có và vốn dựa trên rủi ro theo quy định của Bộ Tài chính. Sự thay đổi này có thể gây ra áp lực tăng vốn cho một số công ty bảo hiểm. Tuy nhiên, luật mới cho phép thời hạn chuyển tiếp là 5 năm, nghĩa là doanh nghiệp bảo hiểm có thời hạn từ ngày luật này có hiệu lực đến năm 2027 để tuân thủ đầy đủ tỷ lệ an toàn vốn.
Thông tin và cơ sở dữ liệu thị trường bảo hiểm
Luật mới quy định Bộ Tài chính xây dựng và quản lý cơ sở dữ liệu nghiệp vụ bảo hiểm để quản lý nhà nước, doanh nghiệp bảo hiểm, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
Doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, tổ chức tương hỗ cung cấp dịch vụ bảo hiểm vi mô, doanh nghiệp bảo hiểm phụ trợ phải cung cấp thông tin về bên mua bảo hiểm, người được bảo hiểm, đối tượng được bảo hiểm, cơ quan và các thông tin khác có liên quan để thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu nghiệp vụ bảo hiểm.
Thông tin thu thập được phải được sử dụng cho mục đích hợp pháp và không được cung cấp cho bên thứ ba nếu không được bên mua bảo hiểm hoặc bên được bảo hiểm đồng ý, trừ trường hợp pháp luật yêu cầu.
Đầu tư vào bất động sản
Luật mới quy định rằng các công ty bảo hiểm, công ty tái bảo hiểm và chi nhánh nước ngoài không được phép vay tiền để đầu tư hoặc ủy thác đầu tư vào kinh doanh chứng khoán, kinh doanh bất động sản hoặc góp vốn vào các doanh nghiệp khác.
Công ty bảo hiểm, công ty tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài không được kinh doanh bất động sản, trừ các trường hợp: mua cổ phiếu của công ty kinh doanh bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán, chứng chỉ quỹ của quỹ đại chúng; mua, đầu tư, sở hữu bất động sản để làm trụ sở, làm việc, kho bãi phục vụ hoạt động kinh doanh của mình; cho thuê mặt bằng chưa sử dụng thuộc quyền sở hữu, quyền sử dụng của mình; nắm giữ bất động sản do xử lý trái phiếu có bảo đảm bằng bất động sản, do trừ các khoản phải thu bằng bất động sản trong thời hạn 03 năm kể từ ngày nắm giữ.
Chính phủ quy định chi tiết về hạn mức đầu tư của công ty bảo hiểm, công ty tái bảo hiểm và chi nhánh nước ngoài.
Bán sản phẩm bảo hiểm trực tuyến
Luật mới thừa nhận việc áp dụng công nghệ trong kinh doanh bảo hiểm. Lần đầu tiên, luật quy định chung về việc bán sản phẩm bảo hiểm qua kênh trực tuyến. Theo đó, doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài, đại lý bảo hiểm, môi giới bảo hiểm, công ty bảo hiểm vi mô được phép bán sản phẩm, dịch vụ của mình qua kênh trực tuyến. Các đơn vị này phải thiết lập, duy trì và vận hành hệ thống CNTT cho các kênh phân phối đó. Bộ Tài chính sẽ cung cấp thêm thông tin chi tiết về vấn đề này.
Các dự phòng vật chất khác
Yêu cầu về việc đóng góp vào quỹ bảo vệ người được bảo hiểm sẽ được bãi bỏ vào ngày 01 tháng 01 năm 2023 bởi luật mới. Số dư quỹ tích lũy qua các năm sẽ được quản lý và sử dụng theo hướng dẫn của Chính phủ.
Bổ sung quy định về an toàn tài chính, công khai thông tin định kỳ, bất thường
Luật bổ sung quy định về an toàn tài chính, trong trường hợp tỷ lệ an toàn vốn ở mức phải áp dụng biện pháp can thiệp, biện pháp cải thiện sớm, biện pháp kiểm soát, quy định trách nhiệm của doanh nghiệp, chủ sở hữu, thành viên góp vốn, hội đồng quản trị, ban kiểm soát; bổ sung yêu cầu công khai thông tin định kỳ, công khai thông tin thường xuyên, công khai thông tin bất thường để đảm bảo thông tin về doanh nghiệp bảo hiểm rõ ràng, minh bạch.
Đặc biệt, luật đã bổ sung quy định về sản phẩm, tổ chức cung cấp bảo hiểm vi mô để tạo hành lang pháp lý cho việc phát triển bảo hiểm vi mô.
Ngoài ra, luật có các sửa đổi, bổ sung nhằm nâng cao yêu cầu quản lý nhà nước như bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Tài chính trong quản lý, giám sát, thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật về hoạt động kinh doanh bảo hiểm; bổ sung quy định Bộ Tài chính phối hợp với các cơ quan quản lý bảo hiểm nước ngoài trong việc quản lý, giám sát, thanh tra, kiểm tra đối với các chi nhánh của doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài tại Việt Nam; thiết lập cơ chế chia sẻ thông tin quản lý, giám sát cùng với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các bộ, ngành khác có liên quan đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
Về quy định lĩnh vực đầu tư của doanh nghiệp bảo hiểm, đây là cách tiếp cận mới của luật lần này. Luật trước đây quy định doanh nghiệp bảo hiểm được đầu tư lĩnh vực gì, còn luật năm 2022 quy định doanh nghiệp không được làm gì, còn lại doanh nghiệp được chủ động thực hiện. Trong các lĩnh vực không được làm có kinh doanh bất động sản, bởi đây là lĩnh vực rủi ro rất cao. Việc quy định như vậy để đảm bảo doanh nghiệp bảo hiểm có đủ khả năng chi trả, đảm bảo quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.
Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn về Luật kinh doanh bảo hiểm tại Việt Nam
Tóm tắt này chỉ dành cho mục đích thông tin. Nội dung của nó không phải là lời khuyên pháp lý và không nên được coi là lời khuyên chi tiết trong các trường hợp riêng lẻ. Để được tư vấn pháp lý, vui lòng liên hệ:
