Điều luật dẫn chiếu: Điều 9_BLHS 2015. Phân loại tội phạm
1: Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội được quy định trong Bộ luật này, tội phạm được phân thành 04 loại sau đây:
a) Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm;
b) Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù;
c) Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù;
d) Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.
2: Tội phạm do pháp nhân thương mại thực hiện được phân loại căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội theo quy định tại khoản 1 Điều này và quy định tương ứng đối với các tội phạm được quy định tại Điều 76 của Bộ luật này.
CHÚ GIẢI
Đặt vấn đề: Trong trường hợp người thực hiện tội phạm được xử lý dưới mức thấp nhất, đồng thời mức hình phạt ở khung liền kề được phân loại mức độ nguy hiểm của tội phạm khác hơn so với khung ban đầu. Thì phải xác định độ nguy hiểm của tội phạm theo khung áp dụng ban đầu hay theo khung sau khi đã áp dụng tình tiết giảm nhẹ ?
CHÚ GIẢI ĐIỀU LUẬT
Mức độ nguy hiểm của tội phạm phụ thuộc vào khách thể và đối tượng mà tội phạm tác động. Đồng thời căn cứ vào động cơ, mục đích thực hiện tội phạm mà nhà làm luật dự liệu và quy định mức hình phạt tương xứng.
Gắng liền với với việc định tội BLHS còn đưa ra các quy định về hình phạt và lượng hình, cho phép toà án tăng hoặc giảm mức độ của hình phạt. Trong trường hợp hình phạt được tuyên dưới mức thấp nhất, thì Toà phải xác định việc lượng hình đối với người thực hiện tội phạm không đồng nghĩa với việc Thẩm phán có quyền tái định nghĩa việc phân loại tội phạm. Toà án không được sử dụng khung hình phạt sau khi đã áp dụng tình tiết giảm nhẹ để cho rằng tội phạm đã giảm đi mức độ nguy hiểm.
TÌNH HUỐNG
Tình huống: A thực hiện hành vi cướp tài sản và bị truy tố theo khoản 1 Điều 168 BLHS 2015 với mức hình phạt cao nhất là 10 năm tù. Đối chiếu điểm c Khoản 1 Điều 9 BLHS 2015 hành vi này thuộc loại rất nghiêm trọng. Toà phúc thẩm nhận định rằng A có nhiều tình tiết giảm nhẹ nên tuyên phạt A dưới mức thấp nhất và áp dụng quy định về cải tạo không giam giữ.
Giải pháp: Nhận định trên đã bị kháng nghị Giám đốc thẩm bằng Quyết định số 52/2021/HS-GĐT và bản án đã bị huỷ với lập luận “[…] Tòa án cấp phúc thẩm áp dụng Điều 36 Bộ luật Hình sự, xử phạt các bị cáo hình phạt cải tạo không giam giữ là sai lầm nghiêm trọng trong việc đánh giá toàn diện vụ án và áp dụng pháp luật.”.
Chủ giải tình huống: Nhận định của Quyết định giám đốc thẩm là chính xác. Bởi lẽ, phải phân biệt sự khác nhau giữa hành vi phạm tội (tội phạm) và việc áp dụng hình phạt. Một hành vi nguy hiểm cho xã hội được thực hiện do cùng loại chủ thể thì mức độ nguy hiểm của nó là như nhau. Luật đã định danh từng loại tội phạm riêng và mức độ nguy hiểm của nó, điều này là bất biến và không thay đổi.
Việc một người thực hiện tội phạm và được giảm nhẹ hình phạt không đồng nghĩa với việc tội phạm giảm bớt đi tính nguy hiểm. Việc áp dụng hình hình phạt là chế định riêng và nó có thể xem xét mức độ nguy hiểm của tội phạm là một trong nhiều yếu tố để quyết định mức hình phạt.
Như vậy việc tuyên người phạm tội mức hình phạt dưới mức thấp nhất mà khung liền kề có mức hình phạt cao nhất thuộc loại tội phạm nhẹ hơn không đồng nghĩa với việc hành vi của bị cáo giảm bớt đi tính nguy hiểm, mà việc này chỉ nhằm mục đích xác định mức hình phạt phù hợp trong từng điều kiện, hoàn cảnh cụ thể. Cho nên Toà không được áp dụng các tình tiết quy định về loại tội phạm theo mức án sau khi đã áp dụng tình tiết giảm nhẹ để tiếp tục giảm nhẹ thêm cho bị cáo.
Posts not found
Xem thêm: BẢN ÁN 80/2019/HS-PT NGÀY 09/10/2019 VỀ TỘI CƯỚP TÀI SẢN
